Emeryci i renciści mniej dorobią do otrzymywanych świadczeń

Jak wynika z art. 104 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa), prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w tej ustawie, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.  Przez działalność tę  rozumie się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.

Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (art.  104 ust. 7 ustawy).  Natomiast w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% wskazanego wcześniej wynagrodzenia, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega odpowiedniemu zmniejszeniu (art. 104 ust. 8 ustawy). Zmniejszenia tego ZUS dokonuje o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż określona w przepisach kwota maksymalnego zmniejszenia.

Zatem dopóki zarobki danej osoby nie przekroczą  określonych przepisami limitów, może ona dorabiać bez przeszkód do otrzymywanej emerytury lub renty. Inaczej będzie w razie ich przekroczenia .Będzie to bowiem podstawą do zmniejszenia kwot wypłat tych świadczeń, a przy większym przekroczeniu – nawet do ich zawieszenia. Przypomnijmy, że dotychczas (tj. w okresie czerwiec-sierpień 2024 r.) bez obniżki świadczenia można było dorobić 5.703,20 zł brutto. Natomiast limit, który miał wpływ na jego zawieszenie, wynosił 10.591,60 zł brutto.

W świetle komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z  9 sierpnia 2024 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2024 r. – wynagrodzenie to we wskazanym okresie wyniosło 8.038,41 zł. Średnia pensja brutto spadła więc w porównaniu z poprzednim okresem (tj. czerwiec-sierpień 2024 roku) o około 109 zł. Nie pozostaje to bez wpływu na dodatkowe możliwości zarobkowe emerytów i rencistów, tym razem na ich niekorzyść. Do swoich świadczeń będą oni bowiem dorobić mniej, niż  jeszcze do końca sierpnia br.

I tak w okresie od 1 września 2024 r. do 30 listopada 2024 r., niższy ze wskazanych wcześniej limitów – którego przekroczenie będzie skutkować zmniejszeniem wypłacanej emerytury lub renty – wynosi 5.626,90 zł (tj. 8.038,41 zł × 70%). W porównaniu z poprzednim trzymiesięcznym okresem limit ten zmalał zatem o około 76 zł. Natomiast wysokość drugiego limitu – z którego przekroczeniem wiąże się zawieszenie  prawa do świadczeń - będzie wynosił w tym okresie 10.450,00 zł (tj. 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi  kwartał  2024 roku). W tym przypadku limit jest niższy od obowiązującego  do końca sierpnia br. o około 142 zł.

Zatem zarobki do 5.626,90 zł brutto miesięcznie nie będą wpływać na wysokość emerytury lub renty. Jeśli zaś miesięczny przychód danej osoby  będzie wyższy od tej kwoty – ale nieprzekraczający 10.450,00 zł brutto – ZUS będzie uprawniony do zmniejszenia wypłacanego świadczenia o  kwotę przekroczenia jednak nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia. Dopiero po przekroczeniu przez dorabiającego wspomnianego wyższego limitu, ZUS zawiesi emeryturę (rentę). Nowe kwoty limitów obowiązują we wrześniu, październiku i listopadzie. Zmienią się od 1 grudnia br.

Wymaga podkreślenia, że nie wszystkich dorabiających emerytów dotyczą wskazane wcześniej ograniczenia. Zasadniczo odnoszą się one bowiem do tych osób, które pobierają wcześniejsze emerytury. Natomiast osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (wynoszący 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet), nie muszą się martwić nowymi limitami. Wyjątek stanowią ci, których emerytura została podwyższona przez ZUS do wysokości minimalnego świadczenia (wynoszącego 1.780,96 zł brutto). Wówczas, jak informuje Zakład, jeżeli przychód z tytułu pracy przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury, emerytura za dany okres będzie wypłacana w niższej kwocie, tj. bez dopłaty do minimum.

Nowe limity nie wiążą także osób pobierających renty dla inwalidów wojennych i wojskowych. To samo dotyczy tych,  którzy  otrzymują renty rodzinne po uprawnionych do wspomnianych świadczeń. Dorabiać bez ograniczeń mogą też osoby pobierające rentę rodzinną,  jeśli  jest ona  bardziej korzystna kwotowo niż emerytura  z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.