Black Friday – podatkowe skutki sprzedaży towarów w obniżonej cenie

Jeśli chodzi o rozpoznanie przychodów z takiej sprzedaży przez przedsiębiorcę, to będzie się ono odbywać na zasadach ogólnych. Okoliczność, że wartość tego przychodu z jednostkowej transakcji jest niewielka, nie eliminuje obowiązku jego wykazania do celów podatkowych. W przypadku działalności gospodarczej osób fizycznych obowiązuje w tym zakresie reguła, że  przychodami są kwoty należne, choćby nie zostały otrzymane (art. 14 ust. 1 ustawy o PIT). Również w świetle przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych za przychody związane z działalnością gospodarczą uważa się osiągnięte w roku podatkowym należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane (art. 12 ust. 3 ustawy o CIT).

Również do ustalenia momentu uzyskania przychodu ze sprzedaży towarów za symboliczną złotówkę należy zastosować ogólne zasady określone w tym zakresie w przepisach podatkowych. Oznacza to, że przychód ten powstaje w dniu wydania towarów, nie później jednak niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności (art. 14 ust. 1c ustawy o PIT i art. 12 ust. 3a ustawy o CIT).

W przypadku towarów sprzedawanych w promocyjnych cenach (zwłaszcza za 1 zł) należy również mieć na uwadze to, że zgodnie z przepisami  (por. art. 14 ust. 1 ustawy o CIT) przychodem. z odpłatnego zbycia rzeczy  co do zasady jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie.

 Jeżeli jednak cena ta bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy, organy podatkowe mogą określić wysokość przychodu u sprzedawcy w wysokości ich wartości rynkowej. Aby uniknąć takiej sytuacji – np. w wyniku przeprowadzonej kontroli podatkowej – przedsiębiorca powinien zadbać o to, aby dysponować odpowiednimi dowodami wskazującymi na rynkowy charakter swoich działań (w szczególności regulaminem promocji).

Ponieważ celem każdej działalności gospodarczej jest dążenie do osiągnięcia zysku, który w branży handlowej uzyskuje się w ramach marży (czyli dodatniej różnicy ceną sprzedaży a kosztami własnymi), sytuacja, w której przedsiębiorca dokonuje transakcji sprzedaży towarów za 1 zł, czyli poniżej ceny ich zakupu, może rodzić obawy, że fiskus zakwestionuje racjonalność takich działań.

Z drugiej strony rynkiem żądzą prawa popytu i podaży, dlatego to do przedsiębiorcy należy decyzja, jakie ceny będzie stosował w obrocie gospodarczym, ustalając wysokość marży handlowej. W tym celu wolno mu jest stosować także duże upusty cenowe, jeśli uzna, że pozwoli mu to osiągnąć zamierzone korzyści ekonomiczne. Takie działania promocyjne mogą mieć na celu np. wzrost rozpoznawalności firmy i oferowanych przez nią towarów, pozyskanie nowych klientów (którzy zainteresują się tymi towarami ze względu na atrakcyjną cenę i będą klientami firmy również w przyszłości), a także bieżące zwiększenie w ten sposób przychodów ze sprzedaży. Przy okazji zakupu towarów objętych promocją klienci na ogół nabywają bowiem również produkty z wyższą marżą. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, gdy warunkiem zakupu określonego towaru za 1 zł jest  nabycie przez klienta kilku innych w „zwykłej” cenie.

Co istotne, możliwość takiej kwalifikacji omawianych wydatków potwierdzały również organy podatkowe, np.  dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 12 stycznia 2017 r. (nr ILPB2.4510.169.2016.1.JG) oraz dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach z 4 maja 2017 r. (nr 2461-IBPB-1-2.4510.112.2017.1.MM), z 4 maja 2019 r. (nr 0111-KDIB1-1.4010.62.2019.1.SG), z 19 kwietnia 2019 r. (nr 0112-KDIL3-1.4011.85.2019.2.AGR), z 22 kwietnia 2020 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010.37.2020.2.PP/SJ), z 5 lipca 2022 r. (nr 0114-KDIP3-1.4011.347.2022.4.MS2), z 13 marca 2024 r. (nr  0114-KDIP2-1.4010.1.2024.3.MR1) i z 9 lipca 2024 r. (nr 0111-KDIB1-1.4010.228.2024.4.RH).

Aby jednak potrącenie wspomnianych wydatków w kosztach było możliwe, przedsiębiorca dokonujący sprzedaży po obniżonej cenie (w szczególności gdy jest to sprzedaż towarów za 1 zł, poniżej ceny zakupu) – powinien posiadać dokumenty wskazujące na ekonomiczną zasadność tego typu transakcji. Szczególne znaczenie w tym względzie będzie miał regulamin określający zasady akcji promocyjnej (m.in. czas obowiązywania promocji, osoby, do których jest skierowana, warunki, jakie muszą one spełniać itp.).