Wyrok TSUE otwiera drogę do odzyskania akcyzy firmom energochłonnym

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 13 czerwca 2024 r.  (sygn. akt  C-266/23) zapadł w polskiej sprawie przeciwko dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy. Sprawa dotyczyła spółki, która weszła w spór fiskusem na tle interpretacji krajowych przepisów dotyczących zwolnienia z akcyzy od zużycia energii elektrycznej na rzecz zakładów energochłonnych.

Chodziło w szczególności. o art. 31d ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym,  który wszedł w życie 1 stycznia 2016 r. Na jego podstawie zakładom energochłonnym wykorzystującym energię elektryczną, które łącznie spełniają trzy określone w nim warunki, przysługuje zwolnienie od podatku akcyzowego, realizowane przez zwrot części zapłaconej akcyzy od energii elektrycznej wykorzystanej przez ten zakład. Warunkami tymi są:

• wykonywanie działalności gospodarczą oznaczonej wskazanymi w tym przepisie kodami Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) – dotyczy to np. hut, kopalń, zakładów przetwórstwa spożywczego, fabryk odzieżowych,
• prowadzenie ksiąg rachunkowych w rozumieniu przepisów o rachunkowości,
• niekorzystanie w stosunku do tej energii elektrycznej ze zwolnienia od akcyzy, o którym mowa w art. 30 ust. 7a ustawy o podatku akcyzowym (dotyczącego energii elektrycznej wykorzystywanej do celów redukcji chemicznej, w procesach elektrolitycznych; w procesach metalurgicznych i  w procesach mineralogicznych).

Przez zakład energochłonny wykorzystujący energię elektryczną, pod kątem omawianego zwolnienia, rozumie się podmiot, u którego udział kosztów wykorzystanej energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej w roku podatkowym, za który składany jest wniosek o częściowy zwrot, wynosi ponad 3%. Przy czym kwotę wspomnianego zwrotu oblicza się według wzoru określonego w art. 31d ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym.

W praktyce stosowania tego przepisu, pojawiały się problemy z interpretacją użytego w treści art. 31d ust. 2  komentowanej ustawy określenia „koszty wykorzystanej energii elektrycznej”. Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne w ostatnich latach interpretowały ten przepis zawężająco, twierdząc, że przy kalkulacji współczynnika energochłonności, od którego zależy prawo do zwrotu akcyzy, należy brać pod uwagę jedynie ilość energii elektrycznej bez naliczonych dodatkowych opłat (np. dystrybucyjnej, mocowej, czy dotyczących świadectw pochodzenia tej energii). Taka jego wykładnia jest niekorzystna dla przedsiębiorców, ponieważ ogranicza wysokość dopuszczalnego zwrotu, a w niektórych przypadkach nawet pozbawia ich możliwości ubiegania się o tę ulgę (z powodu nieprzekroczenia ww. 3% progu).

W powołanym na wstępie orzeczeniu z 13 czerwca 2024 r. TSUE zajął w tej kwestii satysfakcjonujące podatników stanowisko. Wypowiedział się w nim bowiem, odnosząc się do treści art. 17 ust. 1 lit. a unijnej dyrektywy 2003/96, mającej  zastosowanie w sprawie, że rzeczywisty koszt nabytej energii powinien obejmować dodatkowe należności, które nie mogą stanowić „podatków” w rozumieniu wskazanego przepisu, takie jak związane z tą energią obowiązkowe opłaty dystrybucyjne ponoszone zgodnie z uregulowaniem krajowym przy jej nabyciu. Trybunał zakwestionował więc w powołanym wyroku pogląd prezentowany w tym zakresie przez organy podatkowe, co powinno wpłynąć na zmianę ich podejścia do omawianego zagadnienia.

Wspomniany wyrok TSUE – opublikowany 29 lipca 2024 r. (Dz.U.UE.C z 2024 r. poz. 4566) – ma duże znaczenie dla przedsiębiorców działających w branżach energochłonnych. Nie tylko bowiem stwarza im szanse na podatkowe oszczędności związane z wykorzystywaną na potrzeby działalności energią elektryczną (poprzez wpływ na wysokość zwrotu akcyzy), ale również otworzył im drogę do odzyskania pieniędzy za poprzednie lata – jeśli w świetle kryteriów określonych w tym orzeczeniu, spełniali przesłanki do częściowego zwrotu akcyzy od energii elektrycznej, względnie przysługiwał im on w większej wysokości.

Mogą się oni o to ubiegać w trybie wznowienia postępowania (postępowań) w tych sprawach. W świetle art. 240 § 1 pkt 11 Ordynacji podatkowej, w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, m.in. w przypadku, gdy orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma wpływ na treść wydanej decyzji. Może to  nastąpić na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca od publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE. Termin na wznowienie postępowań podatkowych w sprawach, które nie uległy przedawnieniu, upływa więc pod koniec sierpnia 2024 roku.