Od 2024 roku działalność nierejestrowana bardziej atrakcyjna

Działalność nierejestrowana stanowi uproszczony sposób zarobkowania osób fizycznych, który pozwala im osiągać dodatkowe dochody bez konieczności zakładania typowej działalności gospodarczej. Takie osoby mogą uniknąć konieczności załatwiania różnego rodzaju formalności, które wiążą się z prowadzeniem firmy (w tym m.in. wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – CEIDG), a także ponoszenia  kosztów, z którymi muszą się liczyć przedsiębiorcy, w szczególności związanych z opłacaniem składek ZUS, czy prowadzeniem księgowości. Jest ona dobrym rozwiązaniem np. dla osób, które chcą sobie jedynie dorobić do pensji, względnie tych, które zamierzają rozpocząć prowadzenie typowej działalności gospodarczej, ograniczając na początku związane z tym ryzyko.

W świetle art. 5 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Jak zatem wynika z powołanej regulacji, działalność nierejestrowaną mogą prowadzić osoby, pod warunkiem, że:

• ich przychody z tej działalności w żadnym z miesięcy danego roku nie przekraczają 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia (czyli w drugim półroczu 2023 roku kwoty 2.700 zł), oraz
• w okresie ostatnich 60 miesięcy nie prowadziły działalności gospodarczej.

Przekroczenie w danym miesiącu wskazanego wcześniej limitu przychodów spowoduje, że działalność ta stanie się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło wspomniane przekroczenie. Wówczas osoba prowadząca tę działalność będzie musiała złożyć wniosek o wpis do CEIDG w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło wskazane przekroczenie wysokości limitu, o którym była mowa wcześniej. Przy czym w ostatnim czasie limit ten był zmieniany. O ile bowiem od 1 stycznia 2023 r. wynosił on 50% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia, to od 1 lipca br. wzrósł on do wysokości 75% ww. wynagrodzenia, które od tego dnia wynosi  3.600 zł  (tj. 3.600  zł × 75%  = 2.700 zł).

Jak wynika z projektu nowelizacji obowiązujących w tym zakresie regulacji, począwszy od 2024 roku zasady jej wykonywania mają być jeszcze bardziej atrakcyjne. Wskazuje na to projektowana treść ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych, która obecnie znajduje się na  etapie prac parlamentarnych.

W świetle zaproponowanych w niej rozwiązań kwotowy limit przychodu dla działalności nierejestrowanej, w 2024 roku będzie liczony inaczej niż obecnie. Mianowicie będzie go wyznaczać 9-krotność kwoty minimalnego wynagrodzenia (a nie odpowiedni wskaźnik procentowy, tak jak było do tej pory). Ponadto zmieni się sposób stosowania tego limitu, z miesięcznego na roczny. Zatem jeśli omawiane zmiany wejdą w życie (co według projektu ma nastąpić 1 stycznia 2024 r.), to zważywszy na fakt, że (zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r., Dz. U. z 2023 r. poz. 1893) wynagrodzenie to w pierwszym półroczu przyszłego roku będzie wynosić 4.242 zł, zaś od 1 lipca 2024 r. 4.300 zł – wspomniany limit wyniesie ponad 38.000 zł. Na razie jednak jeszcze nie wiadomo dokładnie, na jakich zasadach będzie brane pod uwagę minimalne wynagrodzenie za pracę, które analogicznie jak w 2023 roku, również w przyszłym roku zostanie podwyższone dwuetapowo. W ten sposób w ciągu dwóch albo trzech miesięcy można będzie wykorzystać cały wspomniany limit roczny, bez konieczności dzielenia go na każdy z kolejnych 12 miesięcy. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie m.in. dla osób prowadzących działalność sezonową.  

Kolejną nowością będzie skrócenie okresu karencji między zakończeniem prowadzenia działalności gospodarczej a podjęciem działalności nierejestrowanej, który obecnie wynosi 5 lat (60 miesięcy). W wyniku zmian w treści art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców okres ten ma zostać skrócony do 2 lat (24 miesięcy).

Zmiana polegająca m.in. na wprowadzeniu rocznej, a nie miesięcznej, kwoty przychodu, do wysokości której możliwe jest prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej – jest odpowiedzią na liczne postulaty, w których wskazywano, że aktualnie obowiązujące regulacje uniemożliwiają prowadzenie tej działalności wielu osobom. Dotyczy to np. rękodzielników i rzemieślników, którzy na wytworzenie określonych wyrobów potrzebują więcej czasu niż miesiąc (uzyskując za nie następnie cenę wyższą niż określony dotychczas w ustawie miesięczny limit). To samo odnosi się do osób, które przez dłuższy okres czasu wytwarzają wyroby sprzedawane następnie w krótkim okresie czasu (np. ozdoby świąteczne). Ponadto wskazany wcześniej 60-miesięczny okres karencji uznano za zbyt daleko idące ograniczenie, które nie zabezpiecza w jakiś nadzwyczajny sposób interesów finansowych państwa. Dlatego zdecydowano się na jego skrócenie do 24 miesięcy.

W ocenie projektodawców, omawiane zmiany przyczynią się do zwiększenia aktywności obywateli. Pozwalając wielu nowym osobom podejmować legalnie dodatkową działalność zarobkową.