Zmiany w wynagrodzeniach doradców podatkowych – poznaj nowe przepisy

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji ukazał się projekt nowych regulacji, przewidujących zmiany w przepisach wykonawczych do ustawy  z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 2117). Zmiany te dotyczą wynagradzania doradców podatkowych.

Przypomnijmy, że zasady „odgórnego” ustalania wysokości wynagrodzeń dla przedstawicieli tej grupy zawodowej obecnie są unormowane w dwóch rozporządzeniach wydanych przez Ministra Sprawiedliwości:

• z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie podnoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z  2018 r. poz. 1688) oraz
• z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności doradcy podatkowego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r.  poz. 1687).

Jak wyjaśnili autorzy projektu, w pierwszym ze wskazanych wcześniej rozporządzeń MS,  za czynności polegające na zastępstwie procesowym w postępowaniu sądowoadministracyjnym, przewidziano wynagrodzenie niższe, niż za te same czynności wykonywane przez doradców podatkowych ustanowionych z wyboru.

Jest to niezgodne z wyrokami Trybunału Konstytucyjnego z 20 grudnia 2022 r. (sygn. akt SK 78/21) oraz z 20 kwietnia 2023 r. (sygn. akt SK 53/22). TK wykluczył w nich możliwość różnicowania wysokości stawek wynagrodzenia z tytułu zastępstwa procesowego ze względu na fakt, czy ustanowione jest ono z urzędu, czy z wyboru.

Co prawda wspomniane orzeczenia TK dotyczą  adwokatów i radców prawnych, jednak przez analogię należy je odnosić również do doradców podatkowych w postępowaniach sądowoadministracyjnych. W ocenie projektodawców, przemawia za tym tożsamość procesowej roli adwokatów, radców prawnych i doradców podatkowych w tego rodzaju postępowaniach. Podobnie bowiem  jak adwokaci i radcowie prawni działający z urzędu, również doradcy podatkowi nie mogą odmówić wykonania polecenia państwa w zakresie świadczenia pomocy prawnej. Ponadto zawód doradcy podatkowego także jest zawodem zaufania publicznego. Doradcy podatkowi muszą m.in.:

• przynależeć do samorządu zawodowego,
• legitymować się wykształceniem wyższym,
• mieć specjalistyczną wiedzę oraz
• posiadać praktykę zawodową.

Dlatego resort sprawiedliwości postanowił wyjść naprzeciw oczekiwaniom środowiska doradców podatkowych w tym zakresie, przygotowując projekt, o którym była mowa na wstępie.

Wynika z niego, że postanowiono określić stawki wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną przez doradcę podatkowego ustanowionego z urzędu – na poziomie takim, jak w obowiązującym obecnie rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z  16 sierpnia 2018 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności doradcy podatkowego w postępowaniu przed sądami administracyjnym (tj. ustanowionego z wyboru). Odpowiednie zapisy w tym względzie znalazły się w § 6 projektowanego rozporządzenia.

Jakie są warunki skorzystania z nowych stawek

Natomiast w postępowaniach przed sądami administracyjnymi II instancji, wysokość tego wynagrodzenia określana jest procentowo. Przykładowo za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (NSA) – wynosi ono 75% kwoty wynagrodzenia, o którym była mowa wcześniej. Jeżeli zaś  w II instancji nie prowadził sprawy ten sam doradca podatkowy – wynagrodzenie stanowi  100% tej kwoty. W obu przypadkach nie może to być jednak mniej niż 240 zł.

Zmiany w wynagrodzeniach doradców podatkowych mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jego ogłoszenia w Dzienniku Ustawa.  Przy czym w jego treści zawarto zastrzeżenie, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem jego wejścia w życie – znajdą już zastosowanie  przepisy  nowego  rozporządzenia. Natomiast dotychczas regulujące te zagadnienia rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 16 sierpnia 2018 r.  (Dz.U. z  2018 r. poz. 1688) zostanie uchylone.

Źródło:

• projekt (z 5 lutego 2025 r.) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego ustanowionego z urzędu.