Czy wynajem mieszkania dla pracownika z zagranicy jest przychodem oskładkowanym

Pracodawca zatrudniający na umowę o pracę obcokrajowca podlegającego w Polsce obowiązkowo składkom ZUS, wynajął mu i udostępnił mieszkanie od osoby prywatnej. Zapewnienie mu mieszkania wynika z warunków umowy o pracę.

Koszty czynszu w części pokrywa pracodawca, a resztę opłaca korzystający. Dla tego ostatniego odpłatność ponoszona przez pracodawcę stanowi przychód ze stosunku pracy.

Zdaniem pracodawcy, pracownik za jego pośrednictwem nabywa usługę w postaci najmu mieszkania po cenie niższej niż detaliczna tj. takiej jaką musiałby zapłacić gdyby ją nabywał bez niczyjego udziału.

Pracodawca powziął wątpliwość: czy przychód pracownika w kwocie odpowiadającej części czynszu, którą opłaca podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek.

Jego zdaniem tak, gdyż ma tu zastosowanie zwolnienie wynikające z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 2015 r. poz. 2236).

Pracodawca wyjaśnił, że nie posiada układu zbiorowego pracy, a w regulaminie wynagradzania, który obowiązuje brakuje postanowień o prawie pracowników do nabywania za pośrednictwem pracodawcy towarów lub usług po konkurencyjnych cenach.

Jednak jego zdaniem umowa o pracę jest oddzielnym przepisem o wynagradzaniu, a w niej zapisano o prawie pracownika do mieszkania w lokalu, po niższym koszcie.

Wnioskodawca uważa, że nawet jeśli w regulaminie brakuje takich postanowień, ale stanowi o nich umowa o pracę, to zwolnienie składkowe może mieć zastosowanie np. w odniesieniu do opłaty czynszowej, którą pokrywa podmiot trzeci.

Pracodawca tłumaczył, że wszystkie zawarte w powołanym przepisie warunki zwolnienia zostały spełnione tzn.:

• korzyść materialna polega na uprawnieniu do zakupu po cenie niższej niż detaliczna, usługi najmu mieszkania,
• pracownik będzie ponosił częściową opłatę za korzystanie z usługi najmu,
• uprawnienie wynika z umowy o pracę i jest przychodem ze stosunku pracy.

ZUS stwierdził, że powołany przepis § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego uzależnia zastosowanie zwolnienia od umieszczenia prawa do danego świadczenia w akcie należącym do ustawowego katalogu źródeł prawa pracy.

Organ dodał, że wartość świadczenia w naturze z tytułu dofinansowania pracownikowi opłaty za wynajem lokalu mieszkalnego stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a zasady jej ustalania określa § 3 powołanego rozporządzenia składkowego.

Zgodnie z nim, wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku - jeżeli przedmiotem świadczenia jest udostępnienie lokalu mieszkalnego:

a) dla lokali spółdzielczych typu lokatorskiego i własnościowego - w wysokości czynszu obowiązującego dla tego lokalu w danej spółdzielni mieszkaniowej,

b) dla lokali komunalnych - w wysokości czynszu wyznaczonego dla tego lokalu przez gminę,

c) dla lokali własnościowych, z wyłączeniem wymienionych w lit. a. oraz domów stanowiących własność prywatną - w wysokości czynszu określonego według zasad i stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie, a w miastach - w danej dzielnicy,

d) dla lokali w hotelach - w wysokości kosztu udokumentowanego rachunkami wystawionymi przez hotel.

ZUS podsumował, że przepisy właściwego w tym zakresie rozporządzenia składkowego nie wymieniają tego rodzaju świadczenia jako zwolnionego ze składek ubezpieczeniowych. W związku z tym, stanowi ono podstawę wymiaru składek, a stanowisko pracodawcy zostało ocenione jako nieprawidłowe.

Dodatkowo ZUS podkreślił, że na mocy przywołanego przepisu mogłyby zostać zwolnione świadczenia w naturze jako korzyść materialna na podstawie wymienionych aktów prawa pracy, polegająca na uprawnieniu do zakupu usług po niższej cenie, jeżeli lokale stanowiłyby własność płatnika.  

Interpretacja ZUS oddział w Lublinie z 12 sierpnia 2016 r. (WPI/200000/43/749/2016)